Amortisör Değişimi

Amortisörler diğer bir tabirle şok emiciler, aracın süspansiyon mekanizmasına ait olan parçalardır. Bu parçalar eskidiğinde veya arızalandığında yenileriyle değiştirilmesi şarttır. Aracın tekerlekleri ile gövdesi arasında bulunan amortisörler yoldan gelen darbeleri tutar. Böylece hem daha güvenli hem de daha konforlu bir sürüş imkanı tanır. Amortisörler yoldan gelen darbeleri emdikleri için arıza riskleri de oluşabilmektedir. Amortisörler yol ile tekerlekler arasındaki temasın sürekliliğini sağlarlar ve kontrolü artırırlar. Zorlu yol koşullarında ve ani dönüşlerde güvenliğin kat be kat artırılmasını sağlarlar. Amortisörün diğer bir işlevi ise araçtaki diğer parçaların aşınma riskini azaltması dır. Bu da sık sık bakım maliyeti çıkmasını önleyen bir durum olmaktadır. Şok emiciler dediğimiz bu parçalar yol üzerindeki çukurları veya diğer düzensizlikleri absorbe ederler. Böylece de daha rahat bir yolculuk deneyimi yaşamamıza katkı sunarlar.

Peki amortisörlerin bir ömrü var mıdır? Varsa bu ömür, ne kadardır?
Amortisörlerin bir ömür sürelerinin varlığından söz etmek mümkündür. Fakat bu ömür süresini etkileyen birçok unsur söz konusudur ki bu etkenler karşımıza çok geniş bir sayı aralığı çıkarabilecektir. Kilometre cinsinden ifade edecek olursak, bir amortisörün ömrünün ortalama olarak 50.000 km ile 100.000 km arasında değişkenlik gösterdiğini söyleyebiliriz. Aracın tipi ve amortisörün kalitesi değişikliğe neden olan iki büyük etkendir. Bu etkenler, amortisör ömrünün değişimine neden olan önemli unsurlardır. Düzenli araç bakım ve kontrollerini başta sayabiliriz. Bu etken arızaların erken tespiti adına çok önemlidir. Rutin bakımı yapılan bir aracın amortisörleri de daha bakımlı olacak ve ömrü çok daha uzun olabilecektir. Sert sürüş deneyimleri, ani hızlanmalar, frenler, amortisörler üzerinde yıkıcı bir etki bırakıp ömürlerini kısaltabilmektedir. Kullanım şartları arasında ağır yol koşulları etkeninden de söz etmeliyiz. Devamlı ağır yol koşullarında hatta ağır yüklerle araç kullanmak amortisörlerin ömrünü kısaltan diğer bir unsurdur. Son olarak yukarıda da bahsettiğimiz gibi araç modellerinden yüksek performanslı otomobillerin amortisör ömrü daha uzun olabilmektedir. Amortisör kalitesi ise belki ömür açısından en önemli etkenler arasındadır ki genellikle kaliteli amortisörlerin ömürlerinin daha uzun olduğuna rastlanır. Ama en önemli noktanın araç bakımları olduğu unutulmamalıdır.

Peki amortisörler neden değişime ihtiyaç duyarlar?
Çeşitli faktörler sebebiyle amortisör değişimi gerekli kılınabilmektedir. Aracın yol tutuşu ve genel güvenliği üzerinde önemli bir etkiye sahip olan amortisörler çeşitli nedenlerle değişime ihtiyaç duyarlar. Bunlardan ilki amortisördeki yağ sızıntıları dır. Amortisörün gövdesindeki yağ izleri genellikle parçayı değiştirmeniz gerektiğinin habercisidir. Aşınmalar ve yıpranmalar da amortisörün etkinliğini bitirebildiği için değişim gerektirmektedir. Amortisör gövdesindeki eziklik, bükülme gibi ciddi hasarlar da değişimi gerekli kılmaktadır. Aracın süspansiyon bölümünden gelen vurma sesleri amortisörde bir arızaya işaret edebilmektedir. Bu durum sonucunda ise yine amortisör değişimi gerekebilir. Aracınız dönüşler esnasında eskisi kadar sağlam bir yol tutuşu sağlamıyorsa bu da amortisör arızasına işaret eder ve arıza durumuna göre amortisör değişimi gerekebilir. Belli bir ömre sahip olan amortisörlerin ömrü km cinsinden hesaplanır. Bu da 50.000 km ile 100.000 km arasındadır. Bu ömür yukarıda saydığımız faktörler dolayısıyla değişkenlik gösterecektir fakat bu ömür dolduğunda da amortisör değişimi şarttır. Son olarak ağır yüklerin de amortisör ömrünü kısaltıcı bir etki yarattığını söyleyebiliriz.

Öncelikle bu işlem sırasında güvenliğin sağlandığından ve doğru ekipmanlara sahip olduğundan emin olunmalıdır. Parça seçimi de işlem öncesi dikkat edilecek diğer bir önemli husustur. Değişim sırasındaki adımlar şu şekilde gerçekleşmektedir.
 Araç sağlam ve düz bir zemine park edilir, el frenleri çekilerek tekerlekler takoza sabitlenir. Sökülmesi gereken tekerlekler sökülür ve amortisöre ulaşılmış olunur. Genelde motor bölümünün içerisinde yer alan amortisörlerin bağlantı noktaları bulunup gevşetilir. Sonra alt tekerlerde bulunan alt kısım bağlantıları da gevşetilir. Gevşeme sonrası amortisörler yerlerinden dikkatli biçimde çıkartılır. Çıkarılan yere yeni alınan amortisörler monte edilir. Üst ve alt bağlantı noktaları doğru şekilde hızlandıktan sonra civatalar sıkılır. İşlem sonrasında çıkarılan tekerlekler yerlerine geri takılır. En son bir test sürüşü yapılarak süspansiyonun performansı test edilir. Ve işlemler bu şekilde sonlanmış olur.
Amortisör takozu değişimi, amortisörlerin araç gövdesine bağlandığı yerlerde bulunan ve titreşimi azaltmaya, amortisörün düzgün biçimde çalışmasını sağlamayan amortisör takozlarının değiştirilmesidir. Amortisör takozları, "amortisör yastığı" veya "amortisör destek takozu" eski veya arızalı bir hal aldıysa yeni parçalarla değişimi gerekir. Aracın süspansiyonundan tuhaf sesler gelmesi, sürüş kalitesinde azalma ve aşınmalar amortisörün değişime ihtiyaç duyduğuna işaret edebilmektedir. Bu tarz durumlarda amortisör takozu değişimi gerekli görülebilmektedir. Bu değişime ihtiyaç varsa değişimin bir an önce yapılması aracın genel sağlığı ve performansı açısından da çok önemlidir.
Arka amortisör değişimi,eski veya arızalı olan arka amortisörlerin yeni parçalarla değiştirilmesi işlemine verilen addır. Bu işlem, otomobilin sürüş konforunu ve genel güvenliğini daha iyi bir hale getirmek adına oldukça önemlidir. Arka amortisörlerin gereken zamanda değiştirilmesi, aracın performansını ve güvenliğini önemli ölçüde artıracaktır. 

Amortisör değişim süresini etkileyen birçok faktör olabilmektedir. Aracın modeli ve değiştirilecek amortisörlerin adedi bu durumda oldukça etkilidir. İşlemi gerçekleştirecek kişinin deneyimi de bu sürenin artıp kısalmasına sebebiyet verebilmektedir. İşlemi araç sahibi olarak bizzat yapmak, işlem süresini uzatabilecektir. Burada sahip olunan ekipman işlem süresi adına oldukça önemlidir. Profesyonel tam ekipmanlı bir serviste işlemin olabilecek en kısa sürede yapıldığına şahit olabiliriz. Eğer sadece arka veya ön iki amortisörün değiştirilmesi gerekiyor ise bu süre ortalama olarak 2 - 4 saat arasındadır. Ön ve arkadaki bütün amortisörlerin değiştirilmesi gerekiyor ise, işlem artan amortisör sayısına bağlı olarak 4 - 6 saat arasında sürebilmektedir. Bu sürelerin sadece tahmini değerler olduğu ve başka durumlarda bilhassa da karmaşık süspansiyon sistemlerinde epey artış gösterebileceği unutulmamalıdır.

Amortisörler çeşitli arızalar sebebiyle değiştirilmesi gereken süspansiyon sistemi parçalarıdır. Bu parçaların arızalandığında değişimi oldukça büyük bir önem taşır. Peki değişimi yapılmazsa araçta ne gibi şeylerle karşılaşırız. Öncelikle lastik aşınmasının arttığına rastlayabiliriz. Süspansiyon sistemi de büyük olasılıkla zarar görecektir. Yol tutuş kontrolünüz azalacaktır. Buna bağlı olarak sürüş konforunda ciddi bir azalma söz konusu olacaktır. Bozuk amortisörler, frenleme esnasında taşıtın denge kaybına neden olur ve fren mesafesinin uzamasına yol açar. Bu durum da acil durum frenlemelerinde kazalara sebebiyet verebilmektedir. Genel itibariyle, bozuk amortisörler sürüş güvenliğini yüksek miktarda azaltırlar. Bilhassa zorlu hava şartlarında ya da acil durumlarda, arabanızın davranışını tahmin etmekte zorluklar yaşayabilirsiniz. Bu da beklenmedik ve çok büyük kazalara sebep olabilir. Amortisörler arızalandığında değiştirilmesi, hem araç güvenliğiniz hem de can güvenliği açısından oldukça büyük önem arz eder.